Google wil niet dat mensen de zoekresultaten manipuleren en misbruiken om beter gevonden te worden en verklapt daarom niet hoe ze de posities van websites exact bepalen. Wel is bekend dat Google minimaal 200 factoren gebruikt en door vele tests en analyses is er toch veel bekend over wat wél en géén effect heeft.

Zo worden website die langzaam laden afgestraft en worden sites met het belangrijkste zoekwoord in de paginatitel vaak beter gevonden. Toch blijft SEO altijd erg abstract met veel veranderende 'regels'. Het is dan ook makkelijk om te verdwalen in de eindeloze informatie die online beschikbaar is en heel diep te gaan in de materie.

Om die reden wordt SEO vaak geschetst als zeer technisch of ingewikkeld maar als we een stap terugnemen en kijken naar de grotere lijnen is zoekmachineoptimalisatie niet zo ingewikkeld als het op het eerste gezicht lijkt. SEO-expert Barry Adams heeft een framework opgezet om zoekmachineoptimalisatie in te delen in drie aspecten, ofwel de drie pilaren van SEO.

Om de vraag "Waar gaat deze pagina over?" te beantwoorden kijkt een zoekmachine als Google naar zaken als de paginatitels, metadescriptions en de teksten op een pagina. Samen met de eerste pilaar wordt dit vaak gebundeld als "on-page SEO". Dat zijn zaken die op de website zelf uitgevoerd worden.

Waar het vroeger voldoende was om strategische woorden in de pagina koppen te plaatsen, wordt er tegenwoordig gekeken naar synoniemen en de algehele kwaliteit van teksten.

Een belangrijk aspect van zoekmachineoptimalisatie is het zoekgedrag van de eindgebruikers. Welke woorden typen ze in om iets te vinden, welke vragen hebben ze en hoe kan een website hierop inspelen? Een dergelijk zoekwoordenonderzoek kan veel kansen en mogelijkheden voor een website tonen.

Het fundament van een zoekmachinevriendelijke website is de techniek. De positie van een website wordt bepaald door algoritmes, kunstmatige intelligentie en robots. Menselijk oordeel komt weinig te pas. Hierdoor is het van belang dat de zoekrobots van Google de website "begrijpen". We willen het de robots zo simpel mogelijk maken om de content op een website te verwerken.

Onder technologie vallen zaken als URL-structuur, canonicaltags, serverconfiguratie en HTTP-statuscodes.

Om de resultaten in de zoekmachine te rangschikken is de autoriteit van een website een erg belangrijk factor. Maar hoe weet een algoritme dat wat het NRC zegt over fipronil in eieren meer waarde heeft dan een persoonlijke blog van boer Harm? Dit wordt gedaan door te kijken naar de links die andere websites plaatsen naar de website: dit proces wordt linkbuilding genoemd.

Hoe meer kwaliteitswebsites linken naar een andere website, hoe meer autoriteit deze website zelf krijgt.